مطالبی درباره دستگاههای موسیقی ایرانی:

در موسیقی ایرانی بر حسب بروج دوازده گانه ، 12مقام مشخص شده است به این ترتیب: راست،اصفهان،عراق،کوچک، بزرگ، حجاز، بوسلیک،غشّاق،حسینی، زنگوله، نوا، رهاوی یا رهاوندی.

همچنین گروهی هفت دستگاه به این نامها آورده اند:

راست پنجگاه،چهارگاه،سه گاه،ماهور،نوا،شور، همایون.

متأخران پنج دستگاه از شور استخراج کرده اند با این نامها: دشتی، اصفهان، ابوعطا، بیات ترک، افشاری.

در زمان ساسانیان آهنگهای گوناگون معمول بوده و سی لحن باربد معروف است(موسیقیدان زمان خسرو پرویز). اما پیش ازخسروپرویزدر ایران سرود و موسیقی اهمیتی شایان داشته و بهرام گور عده ای از نوازندگان هندی را به ایران آورده است. نغمه های زمان ساسانی بر حسب روزهای هفته و ماه وسال مشتمل بر 7 خسروانی و30 لحن و 360 دستان بوده است که در دیوان منوچهری و شعرای دیگرجدا جدا ازآنها نام برده شده است.نظامی گنجوی نامهای30لحن را منظوم ساخته و صاحب برهان قاطع با اندک تغییری آنها را به ترتیب الفبا بدین قرار بیان کرده است:

1-آرایش خورشید یا آرایش جهان2- آئین جمشید3- اورنگی4- باغ شیرین 5- تخت طاقدیسی6- حقه کاووس 7- راح روح 8- رامش جان 9- سبز در سبز10- سروستان 11- سرو سهی 12- شادروان مروارید 13- شبدیز 14- شب فرخ یا فرخ شب 15- قفل رومی 16- گنج بادآور 17- گنج کاووس 18- گنج سوخته 19- کین ایرج 20- کین سیاوش 21- ماه بر کوهان 22- مشک دانه 23- مروای نیک 24- مشک مالی 25- مهربانی یا مهرگانی26- ناقوسی 27- نوبهاری 28- نوشین باده یا باده نوشین 29- نیمروز 30- نخجیرگانی